کاتاکومب سان کالسیتو و سان سباستینو، هر دو گورستان‌های زیرزمینی شهر رم میباشند.

مساحت منطقه‌ سان کالیستو به  سیصد تا  چهارصد متر میرسد، با شبکه‌های ارتباطی پیچیده‌‌ای که در توفا (نوعی از سنگ‌های رسوبی) تراشیده و کنده‌کاری شده است. علاوه بر مقبره‌ها، سان کالیستو دارای ۶ کلیسای مقدس کوچک میباشد که بین سال‌های ۲۹۰ تا ۳۱۰ میلادی بنا شده‌اند که  در آن مجسمه‌ها و نقاشی‌های دیواری دوران اوایل ظهور مسیحیت میتوان دید. در سردابه‌ی پاپی (Papal Crypt) کلیسا، آرامگاه‌های پاپ‌های قرن سوم میباشدکه با کتیبه‌ها و سنگ‌نبشته‌های یونانی قابل شناسایی هستند.
سان سباستینو که یکی از ۷ کلیسای زیارتی رم میباشد، در قرن چهارم میلادی، در محل گورستان‌های قدیمی و گوردخمه‌ها (همزمان با ساخت قصر کنستانتین) احداث شده است و می‌توان در آن به گشت و گذار و اکتشاف پرداخت. اگرچه به نظر می‌رسد که بقایای مقدس برای محافظت در زمان ظلم و ستم به این مکان آورده شده‌اند، اما این مکان‌ها، گورستان بودند نه مکان‌های مخفی برای مسیحیان. 

بیشتر بدانید:دره آنتلوپ کنیون کجاست؟

حتما بخوانید:

• کاله ایچی ،زیبا ترین جاذبه گردشگری آنتالیا
• آیا روستای بوکچون هانوک را دیده اید؟
• از معبد مای سان چه میدانید؟

در سمت غربی راه آپیان، در فاصله‌ی نزدیک سان کالیستو، گوردخمه‌های دومیتیلا (Domitilla) وجود  دارد. این کاتاکومب با ۱۵ کیلومتر اتاق‌های زیرزمینی و گذرگاه‌ها و دخمه‌های کامل کلیسا، بزرگ‌ترین و چشمگیرترین کاتاکومب در رم میباشد. این گوردخمه وقف نرئوس و آشیل شده و این کلیسا مهم‌ترین مقصد زیارتی تا قرون وسطی بود. بیش از ۸۰ مقبره‌ی نقاشی‌شده و یک نقاشی روی گچ مربوط به قرن دوم میلادی (شام آخر) در گالری این بنا محافظت میشود.

بیرون سان سباستیانو، طاق Drusus  قرار دارد که در نزدیکی آغاز راه آپیان میباشد. راه آپیان ۳۰۰ سال قبل از میلاد مسیح ساخته شده است و قدیمی‌ترین شاهراه روم باستان میباشد. به موازات این جاده، ویرانه‌هایی از قنات‌ها و کانال‌های آب وجود دارد که آب شهر را تامین می‌کردند. در دو طرف جاده درختان سروی وجود دارد که باقی مانده‌های مقبره‌های متعلق به خانواده‌های اشرافی رومی میباشد. مهم‌ترین این مقبره‌ها، آرامگاه Caecilia Metella و شوهرش میباشد که در قرن اول میلادی به خاک سپرده شده‌اند. 

بیشتر بدانید:دلفین لند آنتالیا را دیده اید؟